Τελώνου και Φαρισαίου

9 Φεβρουαρίου ...

Τελώνου και Φαρισαίου …

Τριώδιο ονομάζεται το Λειτουργικό Βιβλίο της Εκκλησίας μας , το οποίο περιλαμβάνει τους Ύμνους των Κυριακών ,

από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο πριν την Τελετή Της Αναστάσεως ...

Ονομάζεται έτσι διότι οι περισσότεροι Κανόνες του Όρθρου , πρωινή Ακολουθία περιέχουν τρεις Ωδές , ενώ συνήθως περιέχουν εννέα Ωδές ,

την 8η και την 9η πάντοτε , ύστερα διαδοχικά μία από τις πέντε πρώτες ...

Το Τριώδιο τοποθετείται στα Αναλόγια των Ναών μας , στον Εσπερινό του Σαββάτου , της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου ,

πρώτα ο Πρωτοψάλτης το παραλάβει από την Εικόνα Του Χριστού και το Ασπασθεί ...

Έτσι ανοίγει το Τριώδιο , περίοδος η οποία διαιρείται σε τρεις μικρότερες , δηλαδή Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου , μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου ,

Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου και Κυριακή Των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο πριν Την Ανάσταση ...

Παλαιότερα στην περίοδο του Τριωδίου συμπεριλαμβάνονταν και η περίοδος από την Κυριακή Του Πάσχα μέχρι την Κυριακή Των Αγίων Πάντων ,

οι Ιερές Ακολουθίες της περιόδου αυτής περιελήφθησαν σε ιδιαίτερο Λειτουργικό Βιβλίο , το Πεντηκοστάριο ...

Για την διαμόρφωση του Τριωδίου όπως το έχει στην χρήση της σήμερα η Εκκλησία μας ,

έπαιξαν ρόλο όλες οι Χριστιανικές γενεές από τον 5ο μέχρι τον 15ο Αιώνα μ.Χ. ...

Το πρώτο έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη το 1522 μ.Χ. ,

στην Βενετία ...

Το γεγονός αυτό Αποδεικνύεται από τις Ασματικές Ακολουθίες των Εορτών Του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά , την Β Κυριακή των Νηστειών ,

Του Οσίου Ιωάννου της Κλίμακος , την Δ’ Κυριακή των Νηστειών κ.α. …

Αποδεικνύεται από την εισαγωγή του Επιτάφιου Θρήνου ,

Εγκωμίων δηλαδή που ψάλλονται στον Επιτάφιο

και από την εισαγωγή των Συναξαρίων του Νικηφόρου Καλλίστου του Ξανθόπουλου ...

Στην διαμόρφωση του Ασματικού κύκλου του Τριωδίου , συνέβαλαν διάσημοι Υμνογράφοι και Μελωδοί της Εκκλησίας μας ,

όπως Ο Ρωμανός ο Μελωδός και Ο Ιωάννης Δαμασκηνός ...

Το Τριώδιο περισσότερο από όλα τα Εκκλησιαστικά Βιβλία που περιέχουν Ιερές Ακολουθίες , οδηγεί τις ψυχές των Πιστών τέκνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην περισυλλογή και στην Κατάνυξη ,

για τον λόγο αυτό ονομάζεται και Κατανυκτικό Τριώδιο ...

Με τον κύκλο των Εορτών του Τριωδίου ανανεώνονται τα βιώματα της Νηστείας ,

της Εγκράτειας , της Μετάνοιας , και της Χαρμολύπης ...

Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι οι εξής …

Του Τελώνου και Φαρισαίου , Του Ασώτου , της Απόκρεω και της Τυροφάγου …

Η πρώτη εβδομάδα που τελειώνει την Κυριακή Του Ασώτου , λέγεται και Προφωνή η Προφωνέσιμη , επειδή παλιά προφωνούσαν ,

δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι αποκριές ...

Η εβδομάδα αυτή λέγεται και Αμόλυτη η Απόλυτη ,

επειδή οι ψυχές των πεθαμένων βγαίνουν στον πάνω κόσμο ...

Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή η της Κρεοφάγου η Ολόκριγια ,

επειδή έτρωγαν κρέας , δεν νηστεύουν Τετάρτη και Παρασκευή …

Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής , η Κυριακή της Απόκρεω , ονομάστηκε έτσι γιατί ,

ήταν η τελευταία μέρα της κρεοφαγίας , όλης της περιόδου του Τριωδίου ...

Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή η της Τυροφάγου ,

επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα ...

Από την Δευτέρα μια εβδομάδα πριν την Καθαρή Δευτέρα ,

άρχιζε η αποχή από το κρέας και επιβαλλόταν η χρήση τυριού

και γαλακτερών σαν ενδιάμεση άσκηση μεταξύ κρεοφαγίας και Νηστείας ...

Τελώνη και του Φαρισαίου ...

Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι Αφιερωμένη στην Διδακτική Παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου ,

την οποία Ο Κύριος διηγήθηκε προκειμένου να Διδάξει την Αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την έπαρση ...

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς με τρόπο λιτό , αλλά σαφέστατο ,

διέσωσε την Παραβολή αυτή ως εξής …

Εἶπε δὲ καὶ πρός τινας τοὺς πεποιθότας ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιπούς , τὴν παραβολὴν ταύτην , ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι , ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης ...

Ο Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο , ὁ Θεός , εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων , ἅρπαγες , ἄδικοι , μοιχοί , ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης , νηστεύω δὶς τοῦ Σαββάτου , ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι ...

Καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι , ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων , Ο Θεός , ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ ,

Λέγω ὑμῖν , κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος , ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται , ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται ...

Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία και την εγωιστική αυτάρκεια και έπαρση , τα μέλη της απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη Ιουδαϊκή Κοινωνία ,

αποτελούσαν λαθεμένα το μέτρο σύγκρισης της Ευσέβειας και της Ηθικής για τους Ιουδαίους ...

Αντίθετα οι Τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας , φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες , κλοπές , εκβιασμούς , τοκογλυφίες

και άλλες ειδεχθείς ανομίες και για αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο Λαός ...

Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας , εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις ,

ανέβηκαν στο Ναό να Προσευχηθούν ...

Ο πρώτος ο οποίος νόμιζε ότι ήταν Ευσεβής , έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν Ευσέβειας του ως δεδομένη , στάθηκε με έπαρση μπροστά στον Θεό ,

άρχισε να απαριθμεί τις Αρετές του , οι οποίες ήταν πραγματικές …

Τις εξέθετε προκλητικότατα εις τρόπον ώστε απαιτούσε από Τον Θεό να τον επιβραβεύσει για αυτές ,

για να εξαναγκάσει Τον Θεό έκανε και αήθη σύγκριση του με άλλους ανθρώπους , ιδιαίτερα με τον Τελώνη ...

Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός Τελώνης συναισθάνεται την δεινή του κατάσταση ,

με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το Έλεος Του Θεού ...

Η Μετάνοια του τον δικαιώνει μπροστά στον Θεό , γίνεται δεκτή η Προσευχή του , σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο ,

ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η Προσευχή του , αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα , εξαιτίας της εγωπάθειας του ...

Οι Πατέρες της Εκκλησίας , όρισαν να είναι Αφιερωμένη η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου

στην Διδακτική αυτή Παραβολή Του Κυρίου …

Για να συνειδητοποιήσουν οι Πιστοί πως η υπερηφάνεια είναι η αγιάτρευτη ρίζα του κακού στον άνθρωπο , η οποία τον κρατά μακριά από την Χάρη Του Θεού

και πως η ταπείνωση είναι το σωτήριο Αντίδοτο της καταστροφικής πορείας , που οδηγεί τον άνθρωπο η εγωπάθεια …....

Κοντάκιο ...

Στεναγμοὺς προσοίσωμεν , τελωνικοὺς τῷ Κυρίῳ καὶ αὐτῷ προσπέσωμεν , ἁμαρτωλοὶ ὡς Δεσπότῃ , θέλει γὰρ τὴν σωτηρίαν πάντων ἀνθρώπων , ἄφεσιν παρέχει πᾶσι μετανοοῦσι , δι' ἡμᾶς γὰρ ἐσαρκώθη Θεὸς ὑπάρχων Πατρὶ συνάναρχος …....