Άγιος Θεόδωρος ο Μεγαλομάρτυρας ο Γαβράς

2 Οκτωβρίου ...

Άγιος Θεόδωρος ο Μεγαλομάρτυρας ο Γαβράς ...

Θεοδώρων ὕστατος Γαβρᾶς μαρτύρων ,
Σπεύσας στεφάνων , ἠξιώθη τῶν ἴσων ,
Δευτερίῃ Θεόδωρος ἔτλῃ πῦρ , γηθόσυνος κήρ …

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Μεγαλομάρτυρας ο Γαβράς , γεννήθηκε τον 10ο Αιώνα μ.Χ. στην κωμόπολη της Χαλδίας στην Άρτα ,

από γονείς Ευσεβείς και ένδοξους ...

Χρημάτισε Στρατιωτικός Αρχηγός και Κυβερνήτης της Τραπεζούντος , ανεδείχθη υπερασπιστής της Ορθοδόξου Πίστεως ,

Προστάτης των πτωχών και των αδυνάτων ...

Σε συμπλοκή με τους Σελτζούκους τούρκους συνελήφθη αιχμάλωτος , προκειμένου να μην Αρνηθεί Τον Χριστό και την Πίστη Του ,

Ο Άγιος Θεόδωρος Μαρτύρησε μετά από φρικτά και μεγάλα βασανιστήρια , το 1098 μ.Χ. στην Θεοδοσιούπολη ...

Για να Τιμηθεί η Μνήμη Του κατασκευάστηκε Ναός στην Τραπεζούντα , ανατολικά της πόλης στην συνοικία του Αγίου Βασιλείου , κοντά στο Ναό της Αγίας Άννας , δωρεά του ανιψιού του Θεοδώρου Κωνσταντίνου Γαβρά ,

ο οποίος διετέλεσε όπως και ο Θείος του Στρατηγός της Χαλδίας , με πρωτεύουσα την Τραπεζούντα το διάστημα 1118 - 1143 μ.Χ. , μετά την ανέγερση του ο Κωνσταντίνος Γαβράς , μετέφερε με Τιμητική Πομπή την Κάρα Του Μάρτυρα ...

Ο Ναός Του Αγίου Θεοδώρου , καταστράφηκε κατά την διάρκεια των χρόνων της Αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας ,

το αρχικό κτίσμα του Κωνσταντίνου Γαβρά διατηρήθηκε έως τις αρχές του 20ου Αιώνα ...

Σε Χρυσόβουλο που εξέδωσε ο Αλέξιος Γ΄ Μέγας Κομνηνός της Τραπεζούντας το 1364 μ.Χ. , αφορούσε την παραχώρηση προνομίων στους Βενετούς εμπόρους της πόλης ,

γίνεται λόγος για Μοναστήρι Αφιερωμένο στον Άγιο Θεόδωρο ...

Στο Χρυσόβουλο του Αλεξίου επικυρωνόταν μεταξύ άλλων η παραχώρηση εδαφών στους Βενετούς ,

σε περιοχή που εκτεινόταν από το Μοναστήρι του Αγίου Θεόδωρου Γαβρά προς τη θάλασσα , στις ανατολικές υπώρειες της πόλης ...

Κατά τα τελευταία χρόνια της Αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών , κατασκευάστηκε άλλος μικρός Ναός που ενσωμάτωσε το σωζόμενο βόρειο τμήμα του αρχικού Ναού του 12ου Αιώνα μ.Χ. ,

το κτίσμα ανήκε στο Μοναστικό συγκρότημα του Αγίου Θεόδωρου ...

Στο κτίσμα η αριστερή κόγχη του Ιερού Βήματος ήταν Αφιερωμένη στον Θεόδωρο Γαβρά , ενώ η δεξιά στον Άγιο Δημήτριο ,

η Αφιέρωση στον Άγιο Δημήτριο ερμηνεύεται από το γεγονός ότι κατά την Ακολουθία του Αγίου Θεόδωρου διαβάζονται τα ίδια Τυπικά , καθώς ο Ίδιος Απόστολος και το Ευαγγέλιο , όπως και στην Ακολουθία του Αγίου Δημητρίου ...

Το Μοναστήρι Του Αγίου Θεόδωρου Γαβρά , μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Οθωμανούς παρέμεινε Ορθόδοξο , ερειπώθηκε με την πάροδο του χρόνου ,

ο παλιός γυναικωνίτης μόνος από το υπόλοιπο συγκρότημα , διατηρήθηκε σε καλύτερη κατάσταση έως τον 20ο Αιώνα μ.Χ. , ο χώρος αργότερα μετατράπηκε σε Κοιμητήριο ...

Στην δυτική πλευρά του χώρου , ήταν ολόκληρος διακοσμημένος με Τοιχογραφίες και σωζόταν έως τις αρχές του 20ου Αιώνα μ.Χ. ,
σπάραγμα παράστασης της Δευτέρας Παρουσίας ...

Η παράσταση περιλάμβανε στο κέντρο Τον Χριστό καθισμένο σε Θρόνο μέσα σε πολύχρωμη κυκλική Δόξα ,

πλαισιωμένο δεξιά και αριστερά αντίστοιχα από τις ολόσωμες μορφές Της Θεοτόκου και Του Ιωάννη του Προδρόμου σε στάση Ικεσίας ...

Κάτω από το πλαίσιο με Τον Χριστό εικονίζονταν φλόγες , δεξιά και αριστερά της Δέησης σε χαμηλότερο επίπεδο παριστάνονταν ,

Οι Δώδεκα Απόστολοι να κάθονται σε Θρόνους , κρατώντας στα χέρια Τους Κώδικες ...

Οι Θρόνοι Των Αποστόλων ήταν ζωγραφισμένοι κλιμακωτά , τοποθετημένοι μέσα σε Αψίδες και πίσω από αυτούς στέκονταν ομάδες Αγίων , Προφητών και Μαρτύρων ,

αριστερά Του Χριστού εικονίζονταν σκηνές κολασμένων , από τις οποίες σωζόταν έως τις αρχές του 20ου Αιώνα μ.Χ. , η παράσταση του πλούσιου από την Παραβολή Του Λαζάρου ...

Σε τοίχο του γυναικωνίτη είχε Απεικονιστεί το Λάβαρο Του Κωνσταντίνου Γαβρά , η παράσταση του Λάβαρου αποτελούνταν από τρεις χρωματικές ζώνες καστανή , λευκή και κυανή , που στο μέσο έφεραν ένα στέμμα

και στα κάτω άκρα , αριστερά και δεξιά αντίστοιχα , έναν Αετό , το έμβλημα των Ηγεμόνων της Τραπεζούντας και Τον Άγιο Ευγένιο ολόσωμο , μετωπικό , με Επισκοπικό ένδυμα ...

Ο γυναικωνίτης διέθετε επιπλέον τρεις θύρες στα ανατολικά , δυτικά και νότια , πάνω από την δυτική θύρα Εικονιζόταν παράσταση Του Χριστού με δεμένα χέρια και το κεφάλι Του γερμένο ,

ενώ στο πίσω μέρος της σύνθεσης διαγραφόταν ο Σταυρός , πρόκειται για τον εικονογραφικό τύπο της Άκρας ταπείνωσης …

Η Αφιέρωση του Εξωκλησιού στον Γαβρά είναι ενδεικτική για την θέση που κατείχε Ο Άγιος .......

Απολυτίκιο ...

Τῆς Χαλδείας ἡγεμῶν καὶ προστάτης ὑπάρχων , Σὺ ὁ βλαστὸς τῶν Γαβράδων , ὑπὲρ Χριστοῦ τὸ σὸν αἷμα ἐξέχεας· μὴ πτοηθῇς τὰς ἀπειλὰς τῶν δυσμενῶν , ἐν οὐρανοῖς νῦν ἀγάλλῃ τῷ θρόνῳ τῆς τρισηλίου θεότητος παριστάμενος ...

Δόξα τῷ σὲ ἰσχύσαντι Θεῷ , δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι Χριστῷ , δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι θείῳ Πνεύματι , Θεόδωρε πάνσοφε .......