Μεσοπεντηκοστή

29 Μαΐου ...

Μεσοπεντηκοστή …

Ἑστὼς διδάσκει τῆς ἑορτῆς ἐν μέσῳ ,
Χριστὸς Μεσσίας τῶν διδασκάλων μέσον ...

Την Τετάρτη μετά την Κυριακή Του Παραλύτου Πανηγυρίζει η Εκκλησία μας μία μεγάλη Δεσποτική Εορτή ,
Της Μεσοπεντηκοστής , Του Πάσχα και Της Πεντηκοστής , Του Πάσχα και Της Επιφοιτήσεως Του Αγίου Πνεύματος …

Τα βυζαντινά χρόνια , η Εορτή της Μεσοπεντηκοστής ήταν η μεγάλη Εορτή της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως , συνέτρεχαν στον μεγάλο Ναό πλήθη λαού ,

Αν ανοίξει κάποιος την Έκθεση της Βασιλείου Τάξεως Κεφ. 26 , Του Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου για να δει το Επίσημο τυπικό του Εορτασμού …

Ετελείτο μέχρι την Μεσοπεντηκοστή του 903 μ.Χ. στον Ναό Του Αγίου Μωκίου στην Κωνσταντινούπολη , μέχρι την ημέρα που έγινε η απόπειρα κατά της ζωής του Αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ του Σοφού στης 11 Μαΐου του 903 μ.Χ. ,

εκεί υπάρχει μία λεπτομερής περιγραφή του Λαμπρού Πανηγυρισμού …

Ο Αυτοκράτορας το πρωί της Εορτής με τα επίσημα Βασιλικά του ενδύματα και την συνοδεία του ξεκινούσε από το Ιερό παλάτι για να μεταβεί στον Ναό Του Αγίου Μωκίου ,

όπου θα Ετελείτο η Θεία Λειτουργία , έφθανε η Λιτανεία με επί κεφαλής τον Πατριάρχη και με τον Βασιλέα έμπαιναν επισήμως στον Ναό …

Η Θεία Λειτουργία Ετελείτο με την συνήθη στις μεγάλες Εορτές βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και στα σημερινά Λειτουργικά βιβλία στο Πεντηκοστάριο , βλέπει κανείς τα ίχνη της παλαιάς της Λαμπρότητας ,

παρουσιάζεται σαν μία μεγάλη Δεσποτική Εορτή , με τα εκλεκτά της Τροπάρια και τους διπλούς της Κανόνες , έργα των μεγάλων υμνογράφων , του Θεοφάνους και του Ανδρέου Κρήτης …

Η Τετάρτη Της Μεσοπεντηκοστής είναι η 25η από Του Πάσχα και η 25η προ Της Πεντηκοστής ημέρα , το μέσον της περιόδου των πενήντα μετά Το Πάσχα Εορτάσιμων ημερών ,

είναι ένας σταθμός , μία τομή , ωραία το τοποθετεί το πρώτο Τροπάριο του Εσπερινού της Εορτής …

Πάρεστιν ἡ μεσότης ἡμερῶν ,
τῶν ἐκ σωτηρίου ἀρχομένων ἐγέρσεως ,
Πεντηκοστῇ δέ τῇ θείᾳ σφραγιζομένων
καί λάμπει τάς λαμπρότητας ,
ἀμφοτέρωθεν ἔχουσα καί ἑνοῦσα τάς δύο
καί παρεῖναι τήν δόξαν προφαίνουσα ,
τῆς δεσποτικῆς ἀναλήψεως σεμνύνεται …

Χωρίς δηλαδή να έχει δικό της θέμα η ημέρα αυτή συνδυάζει τα θέματα , Του Πάσχα αφ’ ενός και Της Επιφοιτήσεως Του Αγίου Πνεύματος

και προφαίνει την Δόξα Της Αναλήψεως Του Κυρίου , που θα Εορτασθεί μετά από δέκα πέντε ημέρες …

Το Εβραϊκό επίθετο Του Κυρίου είναι το Μεσσίας , Μεσσίας στα ελληνικά μεταφράζεται Χριστός , Εκείνος που Διδάσκει στον Ναό ,

στο μέσον των Διδασκάλων του Ιουδαϊκού λαού , στο μέσον της Εορτής είναι Ο Μεσσίας …

Ο Χριστός , Ο Λόγος Του Θεού , Αυτός που αποδοκιμάζεται από τους δήθεν σοφούς του λαού Του είναι Του Θεού η Σοφία ,

ένα από τα πιο χαρακτηριστικά Τροπάρια , το Δοξαστικό του Εσπερινού λέει …

Μεσούσης τῆς ἑορτῆς ,
διδάσκοντός σου , Σωτήρ ,
ἔλεγον οἱ Ἰουδαῖοι ,
Πῶς οὗτος οἶδε γράμματα , μή μεμαθηκώς ,
ἀγνοοῦντες ὅτι σύ εἶ ἡ Σοφία ,
ἡ κατασκευάσασα τόν κόσμον , Δόξα σοι …

Στο Ευαγγέλιο Του Ιωάννου , αμέσως μετά την Περικοπή περιλαμβάνει τον διάλογο Του Κυρίου με τους Ιουδαίους , Τῆς ἑορτῆς μεσούσης , τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς ,

δηλαδή Την Πεντηκοστή , στο διψασμένο ανθρώπινο γένος η Διδασκαλία Του Κυρίου ήλθε σαν ύδωρ ζων , σαν ποταμός χάριτος που δρόσισε το πρόσωπο της γης …

Ο Χριστός είναι η Πηγή Της Χάριτος , του ύδατος του αλλομένου εις ζωήν αιώνιον , που ξεδιψά και αρδεύει τις συνεχόμενες από βασανιστική δίψα ψυχές των ανθρώπων ,

που μεταβάλλει τους πίνοντας σε πηγές , Ποταμοί ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσι ὕδατος ζῶντος , που μετέτρεψε την έρημο του κόσμου σε θεοφύτευτο Παράδεισο αειθαλών δένδρων φυτεμένων παρά τας διεξόδους των υδάτων Του Αγίου Πνεύματος …

Το γόνιμο αυτό θέμα έδωσε νέες αφορμές στην Εκκλησιαστική ποίηση και στόλισε την Εορτή Της Μεσοπεντηκοστής με εξαίρετους Ύμνους ,

οι πιο χαρακτηριστικοί είναι , το κάθισμα του πλ. δ’ ήχου προς το , Τήν Σοφίαν καί Λόγον , που ψάλλεται μετά την γ’ ωδή του κανόνος στην Ακολουθία του Όρθρου …

Τῆς σοφίας τό ὕδωρ καί τῆς ζωῆς ,
ἀναβρύζων τῷ κόσμῳ , πάντας , Σωτήρ ,
καλεῖς τοῦ ἀρύσασθαι , σωτηρίας τά νάματα ,
τόν γάρ θεῖον νόμον σου δεχόμενος ἄνθρωπος ,
ἐν αὐτῷ σβεννύει τῆς πλάνης τούς ἄνθρακας …

Ὅθεν εἰς αἰῶνας οὐ διψήσει , οὐ λήξει ,
τοῦ κόρου σου δέσποτα , βασιλεῦ ἐπουράνιε ,
Διά τοῦτο δοξάζομεν τό κράτος σου , Χριστέ ὁ Θεός ,
τῶν πταισμάτων ἄφεσιν αἰτούμενοι ,
καταπέμψαι πλουσίως τοῖς δούλοις σου …

Το Απολυτίκιο και το Κοντάκιο της Εορτής , το πρώτο του πλ. δ’ και το δεύτερο του δ’ ήχου …

Μεσούσης τῆς ἑορτῆς ,
διψῶσάν μου τήν ψυχήν ,
εὐσεβείας πότισον νάματα ὅτι πᾶσι , Σωτήρ ἐβόησας ,
Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω ,
Ἡ πηγή τῆς ζωῆς , Χριστέ ὁ Θεός , δόξα σοι ...

Τῆς ἑορτῆς τῆς νομικῆς μεσαζούσης ,
ὁ τῶν ἁπάντων ποιητής καί δεσπότης ,
πρός τούς παρόντας ἔλεγες , Χριστέ ὁ Θεός ,
Δεῦτε καί ἀρύσασθαι ὕδωρ ἀθανασίας ,
Ὅθεν σοι προσπίπτομεν καί πιστῶς ἐκβοῶμεν ,
Τούς οἰκτιρμούς σου δώρησαι ἡμῖν ,
σύ γάρ ὑπάρχεις πηγή τῆς ζωῆς ἡμῶν ...

Και Τέλος το απαράμιλλο Εξαποστειλάριο Της Εορτής …

Ὁ τόν κρατῆρα ἔχων ,
τῶν ἀκενώτων δωρεῶν ,
δός μοι ἀρύσασθαι ὕδωρ ,
εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν ,
ὅτι συνέχομαι δίψῃ ,
εὔσπλαγχνε μόνε οἰκτίρμον ...

Αυτή είναι η Εορτή Της Μεσοπεντηκοστής , η έλλειψη ιστορικού υποβάθρου της στέρησε τον απαραίτητο εκείνο λαϊκό χαρακτήρα , που θα την έκανε προσφιλή στον πολύ κόσμο ,

το εντελώς θεωρητικό της θέμα δεν βοήθησε τους Χριστιανούς , που δεν είχαν τις απαραίτητες Θεολογικές προϋποθέσεις , να ξεπεράσουν την επιφάνεια και να εισδύσουν στην Πανηγυριζόμενη Δόξα Του Διδασκάλου Χριστού , Της Σοφίας και Λόγου Του Θεού , Της Πηγής του ακένωτου ύδατος …

Κάτι ανάλογο με εκείνο που συνέβη με τους περίφημους Ναούς της Του Θεού Σοφίας , που αντί να Τιμώνται στο Όνομα Του Χριστού ως Σοφίας Του Θεού ,

προς Τιμήν Του οποίου να Πανηγυρίζουν στην Εορτή Της Πεντηκοστής , η Του Αγίου Πνεύματος , η Της Αγίας Τριάδος , η Των Εισοδίων , η Της Κοιμήσεως Της Θεοτόκου , η και αυτής Της Μάρτυρος Σοφίας και Των Τριών Θυγατέρων Της , Πίστεως , Ελπίδος και Αγάπης …….

Απολυτίκιο …

Μεσούσης τῆς ἑορτῆς διψῶσάν μου τήν ψυχήν εὐσεβείας πότισον νάματα , ὅτι πᾶσι , Σωτήρ ἐβόησας , Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω , Ἡ πηγή τῆς ζωῆς , Χριστέ ὁ Θεός , δόξα σοι …….