9 Φεβρουαρίου …
Τελώνου και Φαρισαίου …
Τριώδιο ονομάζεται το Λειτουργικό Βιβλίο της Εκκλησίας μας , το οποίο περιλαμβάνει τους Ύμνους των Κυριακών ,
από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο πριν την Τελετή Της Αναστάσεως …
Ονομάζεται έτσι διότι οι περισσότεροι Κανόνες του Όρθρου , πρωινή Ακολουθία περιέχουν τρεις Ωδές , ενώ συνήθως περιέχουν εννέα Ωδές ,
την 8η και την 9η πάντοτε , ύστερα διαδοχικά μία από τις πέντε πρώτες …
Το Τριώδιο τοποθετείται στα Αναλόγια των Ναών μας , στον Εσπερινό του Σαββάτου , της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου ,
πρώτα ο Πρωτοψάλτης το παραλάβει από την Εικόνα Του Χριστού και το Ασπασθεί …
Έτσι ανοίγει το Τριώδιο , περίοδος η οποία διαιρείται σε τρεις μικρότερες , δηλαδή Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου , μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου ,
Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου και Κυριακή Των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο πριν Την Ανάσταση …
Παλαιότερα στην περίοδο του Τριωδίου συμπεριλαμβάνονταν και η περίοδος από την Κυριακή Του Πάσχα μέχρι την Κυριακή Των Αγίων Πάντων ,
οι Ιερές Ακολουθίες της περιόδου αυτής περιελήφθησαν σε ιδιαίτερο Λειτουργικό Βιβλίο , το Πεντηκοστάριο …
Για την διαμόρφωση του Τριωδίου όπως το έχει στην χρήση της σήμερα η Εκκλησία μας ,
έπαιξαν ρόλο όλες οι Χριστιανικές γενεές από τον 5ο μέχρι τον 15ο Αιώνα μ.Χ. …
Το πρώτο έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη το 1522 μ.Χ. ,
στην Βενετία …
Το γεγονός αυτό Αποδεικνύεται από τις Ασματικές Ακολουθίες των Εορτών Του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά , την Β Κυριακή των Νηστειών ,
Του Οσίου Ιωάννου της Κλίμακος , την Δ’ Κυριακή των Νηστειών κ.α. …
Αποδεικνύεται από την εισαγωγή του Επιτάφιου Θρήνου ,
Εγκωμίων δηλαδή που ψάλλονται στον Επιτάφιο
και από την εισαγωγή των Συναξαρίων του Νικηφόρου Καλλίστου του Ξανθόπουλου …
Στην διαμόρφωση του Ασματικού κύκλου του Τριωδίου , συνέβαλαν διάσημοι Υμνογράφοι και Μελωδοί της Εκκλησίας μας ,
όπως Ο Ρωμανός ο Μελωδός και Ο Ιωάννης Δαμασκηνός …
Το Τριώδιο περισσότερο από όλα τα Εκκλησιαστικά Βιβλία που περιέχουν Ιερές Ακολουθίες , οδηγεί τις ψυχές των Πιστών τέκνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην περισυλλογή και στην Κατάνυξη ,
για τον λόγο αυτό ονομάζεται και Κατανυκτικό Τριώδιο …
Με τον κύκλο των Εορτών του Τριωδίου ανανεώνονται τα βιώματα της Νηστείας ,
της Εγκράτειας , της Μετάνοιας , και της Χαρμολύπης …
Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι οι εξής …
Του Τελώνου και Φαρισαίου , Του Ασώτου , της Απόκρεω και της Τυροφάγου …
Η πρώτη εβδομάδα που τελειώνει την Κυριακή Του Ασώτου , λέγεται και Προφωνή η Προφωνέσιμη , επειδή παλιά προφωνούσαν ,
δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι αποκριές …
Η εβδομάδα αυτή λέγεται και Αμόλυτη η Απόλυτη ,
επειδή οι ψυχές των πεθαμένων βγαίνουν στον πάνω κόσμο …
Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή η της Κρεοφάγου η Ολόκριγια ,
επειδή έτρωγαν κρέας , δεν νηστεύουν Τετάρτη και Παρασκευή …
Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής , η Κυριακή της Απόκρεω , ονομάστηκε έτσι γιατί ,
ήταν η τελευταία μέρα της κρεοφαγίας , όλης της περιόδου του Τριωδίου …
Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή η της Τυροφάγου ,
επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα …
Από την Δευτέρα μια εβδομάδα πριν την Καθαρή Δευτέρα ,
άρχιζε η αποχή από το κρέας και επιβαλλόταν η χρήση τυριού
και γαλακτερών σαν ενδιάμεση άσκηση μεταξύ κρεοφαγίας και Νηστείας …
Τελώνη και του Φαρισαίου …
Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι Αφιερωμένη στην Διδακτική Παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου ,
την οποία Ο Κύριος διηγήθηκε προκειμένου να Διδάξει την Αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την έπαρση …
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς με τρόπο λιτό , αλλά σαφέστατο ,
διέσωσε την Παραβολή αυτή ως εξής …
Εἶπε δὲ καὶ πρός τινας τοὺς πεποιθότας ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιπούς , τὴν παραβολὴν ταύτην , ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι , ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης …
Ο Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο , ὁ Θεός , εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων , ἅρπαγες , ἄδικοι , μοιχοί , ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης , νηστεύω δὶς τοῦ Σαββάτου , ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι …
Καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι , ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων , Ο Θεός , ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ ,
Λέγω ὑμῖν , κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος , ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται , ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται …
Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία και την εγωιστική αυτάρκεια και έπαρση , τα μέλη της απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη Ιουδαϊκή Κοινωνία ,
αποτελούσαν λαθεμένα το μέτρο σύγκρισης της Ευσέβειας και της Ηθικής για τους Ιουδαίους …
Αντίθετα οι Τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας , φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες , κλοπές , εκβιασμούς , τοκογλυφίες
και άλλες ειδεχθείς ανομίες και για αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο Λαός …
Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας , εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις ,
ανέβηκαν στο Ναό να Προσευχηθούν …
Ο πρώτος ο οποίος νόμιζε ότι ήταν Ευσεβής , έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν Ευσέβειας του ως δεδομένη , στάθηκε με έπαρση μπροστά στον Θεό ,
άρχισε να απαριθμεί τις Αρετές του , οι οποίες ήταν πραγματικές …
Τις εξέθετε προκλητικότατα εις τρόπον ώστε απαιτούσε από Τον Θεό να τον επιβραβεύσει για αυτές ,
για να εξαναγκάσει Τον Θεό έκανε και αήθη σύγκριση του με άλλους ανθρώπους , ιδιαίτερα με τον Τελώνη …
Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός Τελώνης συναισθάνεται την δεινή του κατάσταση ,
με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το Έλεος Του Θεού …
Η Μετάνοια του τον δικαιώνει μπροστά στον Θεό , γίνεται δεκτή η Προσευχή του , σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο ,
ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η Προσευχή του , αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα , εξαιτίας της εγωπάθειας του …
Οι Πατέρες της Εκκλησίας , όρισαν να είναι Αφιερωμένη η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου
στην Διδακτική αυτή Παραβολή Του Κυρίου …
Για να συνειδητοποιήσουν οι Πιστοί πως η υπερηφάνεια είναι η αγιάτρευτη ρίζα του κακού στον άνθρωπο , η οποία τον κρατά μακριά από την Χάρη Του Θεού
και πως η ταπείνωση είναι το σωτήριο Αντίδοτο της καταστροφικής πορείας , που οδηγεί τον άνθρωπο η εγωπάθεια …….
Κοντάκιο …
Στεναγμοὺς προσοίσωμεν , τελωνικοὺς τῷ Κυρίῳ καὶ αὐτῷ προσπέσωμεν , ἁμαρτωλοὶ ὡς Δεσπότῃ , θέλει γὰρ τὴν σωτηρίαν πάντων ἀνθρώπων , ἄφεσιν παρέχει πᾶσι μετανοοῦσι , δι’ ἡμᾶς γὰρ ἐσαρκώθη Θεὸς ὑπάρχων Πατρὶ συνάναρχος …….